Deze website maakt gebruik van zogeheten cookies. Klik op [OK] om deze melding te verbergen. Klik hier om meer informatie te lezen over de gebruikte cookies.
P O L Y T E C H . N U
Nederlands

JWX triplexer broadcast/VHF/UHF

Nederlandse inleiding
Al jaren heb ik een JWX triplexer in de auto om de omroep ontvanger, 2m zendontvanger en 70cm APRS zendontvanger aan te kunnen sluiten op één (JWX raam-)antenne. De ontwerper en bouwer is Jan uit Haaksbergen en de meeste experimenteel radio-onderzoekers kennen zijn producten wel zoals de befaamde raamantenne voor mobiel gebruik. Voorheen kon ik geen filters testen, waardoor bouwen ervan nooit gebeurd is. Maar sinds ik en spectrum analyser heb, kan het wel. Om een beeld te krijgen van de resultaten van een bestaande triplex filter, is de triplexer van Jan getest.

Nederlandse opbouw filter
De filter bestaat uit een printplaat met spoelen, condensatoren en een lampje. Inderdaad, een lampje. Waarschijnlijk is deze als veiligheid toegepast dat als er vermogen naar de omroep ontvanger gaat, de gloeidraad de weerstand verhoogd, maar dat is een aanname van mijn kant. De schakeling van spoelen en condensatoren is uiteraard om het gewenste filter gedrag te verkrijgen.

broadcast
image

Op bovenstaande afbeelding is het S21 (doorlaatdemping) filtergedrag weergegeven van de "broadcast" aansluiting. Het is duidelijk zichtbaar dat het een laag doorlaatfilter is. De aansluiting is een PL-connector.

VHF
image

Op bovenstaande afbeelding is het S21 (doorlaatdemping) filtergedrag weergegeven van de VHF aansluiting voor de 2m band. Het is duidelijk zichtbaar dat het een band doorlaatfilter is. De aansluiting is een N-connector.

UHF
image

Op bovenstaande afbeelding is het S21 (doorlaatdemping) filtergedrag weergegeven van de UHF aansluiting vo0r de 70cm band. Het is duidelijk zichtbaar dat het een hoog doorlaatfilter is. De aansluiting is een N-connector.

Nederlandse grafische weergave meting
image

Om een beter beeld te krijgen van de prestaties zijn drie metingen samengevoegd tot bovenstaande afbeelding. Dit is gebaseerd op de data uitvoer van de spectrum analyser. Voor alle drie de metingen geldt dat het een S21 meting is dat de doorlaatdemping meet ten opzichte van het (genormaliseerde) 0dB generator signaal. Het meetbereik is ingesteld van 88...440MHz omdat dat het relevante bereik is. Het is zichtbaar dat de verliezen voor de VHF en UHF band klein/minimaal zijn. Ook het gedrag van deze twee aansluitingen is mooi. Het valt wel op dat de doorlaat van de omroepband lager ligt. Er is al snel 5dB verlies. Dus zwakke stations zullen waarschijnlijk iets minder te horen zijn omdat het signaal minder goed wordt doorgelaten. Dit is ook te verwachten omdat 108 en 144 MHz al vrij dicht bij elkaar liggen. Tenslotte is het toepassen van een omroep ontvanger aan een amateurband antenne een compromis oplossing waarbij deze resultaten te verwachten zijn.

Op een andere dag heb ik nog een keer de meting uitgevoerd. Op onderstaande afbeelding is het resultaat te zien. De resolutie is echter wel anders, dus het resultaat verschilt. Er is namelijk minder "diep" gemeten, dus de demping lijkt minder te zijn. Bovenstaande meting is betrouwbaarder, maar onderstaande meting geeft aan wat het resultaat is op de SA.

image

Nederlandse
Ondertussen is de geplande "Zero Span" meting uitgevoerd. Dat wil zeggen dat er maar op één frequentie wordt gemeten. Dat resulteert er in dat er eigenlijk niet meer in het frequentie domijn wordt gemeten, maar in het tijd domein. Dus de "trace" laat in de tijd de meting zien op het scherm. Het is daarmee te vergelijken met een oscilloscoop dat demping kan meten met de precisie van een spectrum analyser. Hierdoor is nauwkeurig te meten op één frequentie.
De triplexer is aangesloten op de Rigol DSA815-TG. De generator is aangesloten op de centrale aansluiting en de overige drie aansluitingen zijn gebruikt om de signaalsterkte aan te meten. De twee aansluitingen die niet in gebruik zijn, zijn afgesloten met een 50 Ohm afsluit weerstand. Bij elke frequentiewissel is de opstelling genormaliseerd alvorens de drie metingen per frequentie. In de praktijk zijn er 27 metingen verricht dat neer komt op veel aan- en afkoppelen van de kabels...
De doorlaatdemping (S21) is gemeten en in onderstaande tabel uiteengezet. De gekozen frequenties zijn de bandgrenzen en de tussenliggende frequentie om een aardig beeld te verkrijgen van het gedrag. Wat direct opvalt is dat bij het meten aan de VHF poort als er een 88, 98 en 108MHz signaal wordt ingevoerd, de demping sterk uiteenloopt, namelijk van -8,64...-35,08dB over een breedte van 20MHz. Om de betrouwbaarheid te verifiëren is een tweede meting verricht van 88...108MHz en uit het gedrag is duidelijk zichtbaar dat het verloop in demping klopt. De waarden zijn dus juist.
Voor de VHF en UHF amateurbanden is de doorlaatdemping goed. De verliezen liggen tussen de 0,22 en 0,95dB. De demping tussen de VHF en UHF aansluiting is ook goed. Bij 30dB blijft er nog maar 1/1000 van het oorspronkelijke signaal over, dus als er 100W ingevoerd wordt, komt er in de praktijk minder dan 100mW terecht bij de andere aansluiting. Ter illustratie heb ik gebruikelijke maximale zendvermogens aan de berekening gekoppeld. Voor VHF is 50W vaak maximaal en bij UHF ongeveer 35W. Hieruit volgen de verliezen in Watt.
Iets wat opvalt en tot zorg kan leiden is de overspraak van de VHF aansluiting en de (omroep) "radio" aansluiting. Wanneer er 50W VHF vermogen in wordt gevoerd, komt er rond 3W bij de antenne ingang van de omroep radio terecht. Dit is relatief veel vermogen. Omroepontvangers zijn minder gevoelig dan communicatie ontvangers, maar gevoelsmatig is 3W toch nog te veel. Het risico bestaat dat door het hoge vermogen de omroep ontvanger kapot gaat en "doof" wordt. Hier moet ik echter wel een slag om de arm houden! Er is namelijk gemeten bij -20dBm, dat is bijzonder weinig vermogen. De meting gaat ervan uit dat het gedrag lineair is, maar dat is een (technische) aanname. Jan heeft ooit uitgelegd dat er een gloeilampje als beveiliging is toegepast. Het is aannemelijk dat de weerstand van dit lampje (veel) hoger wordt, als er meer vermogen naar toe gaat. Door deze verhoging van weerstand zal de doorlaat demping groter worden. Het gevolg is dat er minder vermogen bij de omroep ontvanger terecht komt. Met andere woorden, om deze bewering te bevestigen, is een vervolgmeting nodig bij meer (reëel) vermogen. Wordt vervolgd...

image