Deze website maakt gebruik van zogeheten cookies. Klik op [OK] om deze melding te verbergen. Klik hier om meer informatie te lezen over de gebruikte cookies.
P O L Y T E C H . N U
Nederlands

aarding

Nederlandse elektrische aarde
Er zijn drie type elektrische aarde dat voor experimenteel radio onderzoekers van belang is, namelijk:
- randaarde voor netvoeding;
- aarde als bliksemafleider;
- RF (radiofrequente) aarde;

Nederlandse randaarde
De meest bekende aarding is de "randaarde" bij wandcontactdozen voor veiligheid. Dit is de (groen/gele) veiligheidsdraad die eventuele spanning weg leidt de grond in. Een (klasse I) apparaat is altijd voorzien van een snoer met drie aders. Een blauwe "nul" ader, een bruine "fase" en een groen/geel "aarddraad". De eerste twee zorgen voor de voedinspanning en het groen/gele aarddraad is ter beveiliging. Wanneer een apparaat een metalen behuizing heeft, is de aarddraad met de behuizing verbonden. Als er per ongeluk spanning op de behuizing komt te staan, zal de (gevaarlijke) spanning worden weggeleid naar de aarde en de smeltveiligheid doorbranden. Dit beschermt mensen tegen gevaarlijke spanningen. De randaarde is doorgaans in orde bij de meeste zendamateurs. De meeste wandcontactdozen zijn tegenwoordig uitgerust met randaarde. Als de huisinstallatie op orde is en wandcontactdozen randaarde hebben, is het voornamelijk zorgen dat de gebruikte kabels en verdeeldozen voorzien zijn van randaarde. Voor de rest is dit een onderwerp dat weinig aandacht nodig heeft.

Nederlandse aarding van antennemast
Wanneer er een mast is geplaatst, is aarde ten behoeve van bliksemafleiding van belang. Echter is dit vrijwel niet zelf uit te voeren! Als de aarde verkeerd wordt uitgevoerd trekt het wel de bliksem aan, maar word het niet goed weggeleid waardoor er juist meer schade kan ontstaan. Naar verluid komt het goed aarden van een mast erg kritisch en moet daarmee aan de vakman over worden gelaten. Tegen een directe inslag is geen enkele radiozender bestand, dus het advies is om altijd de antennekabels los te nemen wanneer er een onweersbui in aantocht is.

Nederlandse RF (radiofrequente) aarde
belang vaan rf aarde
De laatste van drie type aarde is voor zendamateurs zeer interessant en belangrijk. Er zijn bijvoorbeeld drie negatieve effecten gegeven als gevolg van slechte hoogfrequent aarde.
- "RFI"; radiofrequente inwerking;
- "RF feedback"; radiofrequente terugkoppeling;
- "RF burns"; radiofrequente brandwonden.

apparaten koppelen
image Het is belangrijk dat alle apparaten aan dezelfde aarde zijn verbonden door middel van een centraal punt. In de meest ideale situatie worden alle apparaten voorzien van een koperen aardkabel dat aan een centrale koperen plaat is gemonteerd. ”Doorlussen” van een aarddraad mag niet! De weerstand van de aarddraad is klein, maar toch groot genoeg om te zorgen voor een potentiaalverschil tussen de apparaten. In de installatietechniek mogen meerdere aardkabels niet aan één bout worden gemonteerd. Mijn advies is dan ook om elke aardkabel met een “eigen” boutverbinding te monteren.



aardpen of aardnet
De randaarde van het elektriciteitsnet in een woonhuis is ongeschikt als RF aarde. Maak daarom een aparte aard pen van bijvoorbeeld een koperen buis die in de grond wordt geslagen. In het meest ideale geval is er niet alleen een aard pen maar ook een aard net geplaatst rond de antenne (mast). Dit aardnet kan bestaan uit koperen draden die net onder het oppervlakte van de grond zijn geplaatst rondom de antenne (mast). Wanneer een vertical antenne korter is dan ¼ golf, dan is een goed aardnet zeer belangrijk. Wanneer een antenne ¼ golf is, is een aardnet wel bevorderlijk voor het functioneren. Wanneer de vertical antenne langer is dan ¼ golf, volstaat een aardpen.

Nederlandse distributieplaat voor RF aarde
20160216 - Het mooiste is één centraal punt waar alle RF aarde aan kan worden verbonden. Een distributie plaat uitvoeren van koper is het mooist omdat dit goed geleid en ook goed verkrijgbaar is. Dit kan van een dunne strip of plat geslagen waterleiding, maar mooier is het om een distributie punt te maken van dik (5mm>) koper. Het voordeel is dat er schroefdraad te tappen is in de koperen plaat. Dan zijn er namelijk geen losse moeren nodig, maar kunnen de montage bouten direct in het koper worden gedraaid. Hieronder staat een ontwerp tekening zoals ik een distributie plaat bedacht heb. Met de uiterste twee 6mm gaten kan de plaat (desgewenst op isolatoren) worden gemonteerd. In het midden zijn twee M6 boutgaten gemaakt en de overige gaten zijn uitgevoerd met M5 schroefdraad. De gedachte is dat de kabel van de aard pen met één M6 boutgat wordt verbonden, dan ligt dat punt zo veel mogelijk in het midden van de distributie plaat. Alle apparaten zoals zendontvanger(s), tuner(s), voeding(en) en dergelijke kunnen op de M5 aansluitingen worden verbonden.

image

Het is mogelijk om de boutjes van koper te gebruiken, maar omdat het contactvlak met de draad ogen al redelijk groot is (en de weerstand voldoende laag is), heb ik gekozen voor elektrolytisch verzinkte bouten. Tegen corrosie is het koper voorzien van een dun laagje WD40 smeermiddel. De boutjes zijn voorzien van een beetje vet zodat deze ook na langere tijd goed te demonteren zijn.

In de meest ideale situatie hebben de koppeldraden tussen het distributie paneel en de apparatuur een zo laag mogelijke weerstand. In de praktijk betekent dit dat er koperdraad wordt gebruikt dat zo dik mogelijk is met zoveel mogelijk dunne draden omdat door het “skin-effect” de weerstand dan zo laag mogelijk is. Omdat extreem dikke draden niet werkbaar zijn, is het verstandig om hier vrij mee om te gaan. Geïsoleerd flexibel (groen/geel) aarddraad van 4mm2 zou al heel mooi zijn om toe te passen. Naast mechanisch verbinden van de draad oogjes, is het aan te raden om de oogjes ook vast te solderen en deze soldering met een stukje krimpkous af te werken.

image

De tekening van het ontwerp is op het basis materiaal geplakt met plakband. Met een centerpunt en hamer zijn de plekken van de gaten gemarkeerd door met de centerpunt door de tekening te slaan. De plekken van boren zijn gemarkeerd zonder dat veel meet- en teken werk nodig is. De putten van de centerpunt zorgen dat de boor niet “weg loopt” en dat de maatvoering preciezer is dan boren “op het kruisje”. Let op bij het verwerken van koper dat dit lastiger is dan staal! De ervaring leert dat goed smeren en goed lossen (de boor terug halen voor afvoer van spanen) erg belangrijk is. Gebruik bij boren en tappen altijd een veiligheidsbril en handschoenen. Zelfs bij het lossen is het goed mogelijk dat een 4mm boor in een kolomboormachine kan breken. Bij breuk van een boor kunnen deze “projectielen” je oog zonder moeite vernielen. (…) Doordat koper goed warmte geleid, kan het materiaal in korte tijd erg warm/heet worden bij het verspanen. Hierdoor is het gebruik van handschoenen een must. Als alle gaten geboord zijn en het schroefdraad is getapt, is de ruwe vorm klaar. Met een verzinkboor kunnen de gaten afgewerkt worden en met een zoetvijl (fijne structuur) kunnen de scherpe randen en hoeken glad worden gemaakt. Ik heb ervoor gekozen om het eindresultaat te stralen. In een straalcabine is het koper met straalgrit egaal opgeruwd. Ter conserveren is de koperen strip voorzien van een dun laagje WD40 ter bescherming tegen corrosie. De strip is nu klaar voor montage.

image