inleiding
|
Om voor weinig geld van 100W vermogen naar 400W te gaan, heb ik een RM KLV400 27Mc lineair gekocht. Dit is een lineair die uitgerust is met twee onverwoestbare EL519 elektronenbuizen. Omdat schakelingen met elektronenbuizen vrij eenvoudig zijn, is het goed te doen om deze lineairs om te bouwen naar de amateurbanden.
|
|
ingangscontrole
|
De eerste stap is het onderzoeken hoe het apparaat gebouwd is. Met het schema bij de hand is het apparaat helemaal bekeken. In de eerste plaats is de kast erg degelijk, dat is een pluspunt. De afwerking van het geheel is matig. Soldeerwerk laat te wensen over en componenten zitten scheef op de print. Maar dat heeft geen invloed op de werking en voor dit geld mag je ook niet te veel verwachten.
- De vermogensmeter is met "hot glue" in de behuizing gelijmd. Helaas heeft dit weinig hechting dus de meter is zonder mechanische belasting al uit de behuizing gevallen. Vandaar dat de meter later met een bout- en moerverbinding is vastgezet;
- De coax connectoren zijn met parkers aan de behuizing geschroefd, met boutjes en moertjes is netter, maar dit volstaat ook. Wederom, de prijs is er ook naar;
- Iets wat opvalt is dat er geen anode zekering is. Dus bij een stevige flash-over is de kans groot dat de buizen en de transformator definitief kapot gaan. Dit is een puntje voor modificatie;
|
|
modificaties
|
zekeringen
In de lineair was één zekering aanwezig. De hoofdzekering van de transformator. Er was geen anode zekering aanwezig, dus bij een flinke vonkoverslag worden de buizen en transformator niet beschermd. Dit is risicovol, dus is besloten om op het achter paneel zekeringhouders te plaatsen. Eén voor de anode zekering, één voor de hoofdzekering (verplaatst van een print zekeringhouder naar het achterpaneel), één gloeistroom zekering en één zekering voor de ventilator. De zekering voor de ventilator is eigenlijk niet als beveiliging, maar meer als onderbreking. Als er andere buizen moeten worden geregenereerd, kan door het verwijderen van de zekering de koeling worden uitgezet. Zonder hoogspanning kunnen de buizen dan een uur bij gloeispanning "opgestart" worden voor gebruik. De waarde van de gloeistroom zekering is bepaald op basis van een meting zoals hieronder is weergegeven.
kunststof paneeltje
In het paneel aan de voorkant is een rood kunststof paneeltjes geplaatst. Er zit een lampje achter als afstem indicator van het tank circuit. Daarbij is de spoel van het tank circuit achter dit kunststof plaatje geplaatst. Om de impedantie van de elektronenbuizen naar 50 Ohm te transformeren, slaan de condensatoren en de spoel een elektrisch en magnetisch veld op. Met andere woorden is er een magnetisch veld aanwezig in de spoel achter het kunststof plaatje. Kunststof houd geen elektromagnetische velden tegen, dus ik heb het plaatje vervangen door een aluminium plaatje om deze EM-velden binnen de behuizing te houden.
"bleed" weerstand HV condensator
Omdat er geen voltages in het schema staan, heb ik de hoogspanning gemeten. Bij de stand "HI" blijft dit 900VDC te zijn en op de stand "LO" rond de 700VDC. Opgemerkt wordt dat de hoogspanning heel lang aanwezig blijft. In de condensatoren blijft de hoogspanning opgeslagen omdat deze niet worden ontladen. Dit kan voor gevaarlijke situaties zorgen als er aan de lineair wordt gewerkt. Als het apparaat uitgeschakeld is, kan de hoogspanning tientallen minuten aanwezig blijven. Dit risico is eenvoudig te ondervangen door een "bleed" weerstand "over" de condensatoren C25 en C28 te plaatsen. (De andere twee condensatoren staat in het schema, maar zijn in de werkelijkheid niet aanwezig.) Door een weerstand van 1M er overheen te plaatsen, loopt er bij 900VDC een stroom van 0,9mA door een 1W weerstand. Dan ontladen de hoogspanningscondensatoren sneller.
spanningsregelaar ventilator
Diode D6 is een halffasige gelijkrichter om van ongeveer 12VAC ongeveer 6VDC te maken. Hierdoor loopt de ventilator mooi rustig op halve werkspanning. Helaas daalt de voedingsspanning van de ventilator flink tijdens het zenden omdat er veel vermogen wordt opgenomen door het relais. De koeling wordt dan minder en de wisselende toerentallen kunnen als storend worden ervaren. Mooier is het om D6 te vervangen door een spanningsregelaar die er precies 6VDC van maakt. Als de spanning daalt, blijft de spanning op de ventilator constant. Dit is te bereiken door een LM317T spanningsregelaar te nemen, dan is de spanning zelfs met een variabele weerstand traploos in te stellen. Of het kan met een 7805 spanningsregelaar waarbij de pin via een diode naar de massa gelegd is. Doordat er een spanningsval van 0,7V over de diode staat, is de uitgangsspanning geen 5VDC, maar 5,7VDC, dus bijna 6VDC.
|
|
ombouw naar amateurbanden
|
Het plan was om de lineair om te bouwen naar de amateurbanden. Helaas is dit project voortijdig beëindigd wegens planwijzigingen. Om het project door te zetten moest er meer tijd in worden gestoken terwijl al bekend was dat het resultaat in de praktijk niet gebruikt zou gaan worden. Gezien het aantal af te maken projecten is dit helaas één van de gestopte projecten. De behaalde resultaten zijn wel interessant en daarom, naar mijn idee, relevant om te vermelden.
meting inkoppeling
De start voor het beoordelen van de haalbaarheid is de meting geweest aan de inkoppeling. Het radiofrequentie signaal dat van de zender komt, wordt via een LC-netwerk aan de versterkerbuizen gekoppeld. De lineair is ontworpen voor 27MHz, en de vraag is hoe breedbandig dit LC-netwerk is. In de praktijk is gebleken dat de staandegolfverhouding van de inkoppeling goed is bevonden voor de 10 (11), 12, 15, 17 en 20 meterband. De 20 meterband was voor mij het meest interessant omdat dat handig is voor verbindingen over grotere afstanden. Het zou wellicht mogelijk zijn gewest om de lagere banden ook te kunnen halen, maar dat zou te veel modificaties als gevolg hebben.
tankspoel
Tussen de buizen en de antenne aansluiting is een tank circuit geplaatst. Deze twee condensatoren en één spoel zorgen dat de impedantie van de buis omgezet wordt naar de 50 Ohm antenne impedantie. Dit is berekend voor 27MHz en moet daarom aan worden gepast. Aanvankelijk is de bestaande spoel ingemeten en via een formule de inductie bepaald. Ik ben uitgekomen op 316nH voor een spoel van 22mm diameter, 7 wikkelingen en 65mm lang. De lengte wilde ik niet wijzigen dus de nieuwe spoel zou 65mm lang moeten worden. Omdat de frequentie (ongeveer) halveert van 27MHz naar 14MHz, zou de nieuwe inductie moeten verdubbelen naar ongeveer 630nH. De tussenliggende banden zouden tussen deze twee aftakkingen moeten worden geplaatst. Na schetsen is de nieuwe spoel uitgekomen op een diameter van 32mm. Met een gelijke totaallengte is bij winding zeven de inductie 630nH voor 20m en bij winding vijf de inductie 316nH voor de 10/11 meterband.
bandschakelaar
Voor het kunnen kiezen van de juiste band ofwel de juiste aftakking van de tank spoel, is een vijf standen bandschakelaar geplaatst. Voor het testen zijn de aftakkingen van voor 20 en 10/11 meter aangesloten. Uit testen is gebleken dat het vermogen niet te "pieken" was met de bestaande condensatoren. De condensatoren moeten van meer capaciteit zijn omdat deze tegen de limieten van het bereik zitten voor de 20 meterband. Als er een tweede dek op de bandschakelaar aanwezig was, zouden er vaste condensatoren geschakeld kunnen worden om het bereik te vergroten. Een elegantere oplossing is om de luchtcondensatoren te vervangen door condensatoren met meer inductie. Voor dit laatste is gekozen. Helaas zou de printplaat gemodificeerd moeten worden om ruimte te winnen.
Dit is het moment dat besloten is om het project niet door te zetten wegens planwijzigingen. Aanvankelijk leek alles goed te gaan om een geslaagd eindresultaat te behalen. Maar als er een nieuwe print gemaakt zou moeten worden, zou ook een "sequencer" opgenomen worden in de schakeling om volgorde van schakelen van de relais te sturen. Daarbij was het plan om de ventilator spanning te stabiliseren omdat de spanning flink inzakt als de hoogspanning aan gaat. Dit terwijl juist dan de extra koeling gewenst is. Afijn, dit zou veel uren kosten terwijl de lineair daarna eigenlijk niet gebruikt zou gaan worden. Vandaar dat het project beëindigd is.
conclusie
De basis is goed om een mooie lineair van te bouwen voor de HF banden. Maar als je het serieus wil doen, moet er veel gemodificeerd worden. Niet alleen omwille van de werking, maar voornamelijk oom omwille van de veiligheid...
|
|
terugbouw
|
Voor de verkoop is de lineair teruggebracht naar gebruik op de 27Mc band. De bandschakelaar is verwijderd en de originele spoel is teruggeplaatst. Alvorens alles dicht te bouwen is alles nagelopen en is de lineair via een variac op spanning gebracht om bijzonderheden tijdig te kunnen zien. Alles werkte naar behoren en is met ingangsvermogen getest. Het vermogen bleek met gemak op 350W uit te komen.
Het eindresultaat:
|
|
schema
|
|
