CE beeldmerk
|
 De letters "CE" is de (Franstalige) afkorting voor Conformité Européenne, ofwel dat er vermoeden van overeenstemming is met de Europese wet- en regelgeving. Het beeldmerk van CE markering is het bovenste beeldmerk op nevenstaande afbeelding. Hoewel het verboden is, wordt het beeldmerk van CE misleidend gebruikt. Op sommige apparaten en machines uit China kan een soortgelijk beeldmerk worden gevonden dat officieus wordt aangeduid als “China Export” of zelfs "Chaotic Engineering". Deze markering, die niet aan de Europese regelgeving voldoet, is te herkennen aan de twee letters die dichter bij elkaar staan dan bij het officiële CE beeldmerk. Het verkeerde beeldmerk is het onderste beeldmerk op nevenstaande afbeelding. Met “China Export” op een machine voldoet een machine, formeel, niet aan de wettelijk verplichte CE eis. In de praktijk komt het voor dat een CE-waardig product aan alle regels voldoet, maar dat het verkeerde beeldmerk is gebruikt. Omgekeerd kan ook een "echte" CE-markering geplaatst zijn en is het product niet CE-waardig. De koper heeft hierom formeel een onderzoeksplicht om de echtheid van de CE-markering te controleren.
|
|
richlijnen (wet) en normen
|
|
Bij CE-markeren is er sprake van richtlijnen en normen. Een richtlijn is wet en hier moet aan voldaan worden. Een norm is ondersteunend en representeert de stand der techniek. In een uitzonderlijk geval mag van een norm worden afgeweken als dit de veiligheid ten goede komt. Afwijken van de norm wordt afgeraden tenzij dit goed gemotiveerd is en komt weinig voor. Niet voldoen aan een norm omdat het goedkoper is, is géén geldige reden.
|
|
CE voor zendamateurs
|
Ook experimenteel radio onderzoekers krijgen te maken met CE. Commerciële zendontvangers moeten voorzien zijn van een type label met CE-markering en zijn ook herkenbaar aan het uitroepteken in een rondje. De fabrikant heeft het verplichte technisch dossier en eventuele resultaten van beproevingen, dus dat is niet te toetsen/in te zien door de koper. Er is wel een EG-verklaring bijgeleverd, vaak aangeduid als Declaration of Conformity. Aan de normen en richtlijnen van een EG-verklaring is af te leiden wanneer de CE-markering is afgegeven en welke normen en richtlijnen (in het bijzonder de jaartallen ervan) van toepassing zijn.
Radio Equipment Directive - RED - 2014/53/EU
De oude richtlijn is vervangen door de huidige 2014/53/EU richtlijn. Hierin zijn veranderingen ten opzichte van de vorige versie. Het toepassingsgebied is anders geworden. Deze richtlijn is van toepassing op alle producten die een zender of ontvanger hebben. Dus ook elk apparaat dat bijvoorbeeld een Wifi verbinding heeft. Echter valt telecommunicatieapparatuur buiten het opgegeven toepassingsgebied. Dit geeft meteen de complexiteit aan van CE-markeren aan omdat er vaak meerdere normen en richtlijnen (met vakkennis) nodig zijn om de juiste weg te vinden voor correct CE-markeren. De richtlijnen die van toepassing zijn op telecommunicatieapparatuur zijn de laagspanningsrichtlijn (Low Voltage Directive 2014/35/EU) en de EMC richtlijn (2014/30/EU). Voorgaande is van toepassing sinds 20 april 2016 waarbij er een overgangsjaar van toepassing is tot 13 juni 2017.
Low Voltage Directive - LVD - 2014/30/EU
In de laagspanningsrichtlijn staat primair elektrische veiligheid beschreven. Dit is generiek en bijvoorbeeld ook van toepassing op machines en besturingskasten waardoor in het kader van experimenteel radio onderzoek geen noemenswaardige relevante delen te benoemen zijn in het kader van dit artikel.
Elektromagnetische Compatibiliteit - EMC - 2014/30/EU
De EMC richtlijn komt erop neer dat het product geen andere producten mag storen of gestoord worden door elektromagnetische velden. Echter is de radioapparatuur van "radioamateurs" (dat niet in de handel wordt gebracht) volgens artikel 2 punt c uitgesloten van deze richtlijn: "Radioapparatuur die wordt gebruikt door radioamateurs, zoals gedefinieerd in het radioreglement dat is goedgekeurd in het kader van het Statuut van de Internationale Telecommunicatie-unie en het Verdrag van de Internationale Telecommunicatie-unie, tenzij die apparatuur op de markt wordt aangeboden."
|
|
praktijkvoorbeelden
|
Om een indruk te geven over de praktijk heb ik hieronder twee voorbeelden benoemd.
Icom IC-7300
ICOM is een bekend merk en produceert ook voor de luchtvaart apparatuur en heeft hiermee ook een naam hoog te houden. De kwaliteitsstandaard is hiermee ook hoog. Dit is terug te zien in de documentatie. Ik heb de DOC (Declaration Of Conformity) nageslagen en daar zijn onderstaande richtlijnen en normen op vermeld:
 Telecommunications Terminal Equipment Directive: 1999/5/EC
EN 301 489-1 V1.9.2 (2011-09)
EN 301 489-15 V1.2.1 (2002-08)
EN 301 783-2 V1.2.1 (2010-07)
EN 60950-1:2006/A11:2009+A1:2010+A12:2011+A2:2013
EN 62311:2008
Er is één richtlijn vermeld en een aantal normen. Ondertussen zijn de richtlijnen gewijzigd, maar tot 13 juni 2017 was de 1999/5/EC richtlijn van toepassing. In beginsel is het toepassingsgebied radio- en telecommunicatieapparatuur. In bijlage I staat echter onder punt 1 de volgende tekst: "Door radioamateurs gebruikte radioapparatuur als bedoeld in artikel 1, definitie 53, van het radioreglement van de internationale Unie voor Telecommunicatie (ITU), tenzij deze apparatuur in de handel verkrijgbaar is. Bouwpakketten van losse door radioamateurs te assembleren onderdelen en in de handel verkrijgbare apparatuur die door radioamateurs is omgebouwd voor eigen gebruik worden niet beschouwd als in de handel verkrijgbare apparatuur.". Een IC-7300 is bedoeld om door radioamateurs gebruikt te worden dat in de handel verkrijgbaar is en geen bouwpakket is. Dus de IC-7300 valt tot 13 juni 2017 terecht onder deze richtlijn. Aannemelijk is dat ondertussen de bijgeleverde EG-verklaring naar de huidige wetgeving is bijgewerkt. EG-verklaringen hoeven niet met terugwerkende kracht bijgewerkt te worden, deze moeten kloppen op het moment van in de handel brengen. De bijbehorende normen zijn ook vermeld. Er zijn een aantal ETSI normen die specifiek zijn voor telecommunicatie toepassingen. Hiermee lijkt de EG-verklaring compleet zoals voor CE-markering verwacht wordt. Opgemerkt moet worden dat de laagspanningsrichtlijn niet van toepassing is omdat de IC-7300 werkt op een "veilige spanning" van 13,8 VDC en hiermee buiten de grenzen van de laagspanningsrichtlijn valt.
QYT KT-8900 mobiele zendontvanger
De EMC richtijn komt erop neer dat het product geen andere producten mag storen of gestoord worden door elektromagnetische velden. Hierop zijn er limieten opgesteld waaraan apparatuur moet voldoen. Apparatuur in een ziekenhuis is gevoeliger voor storing dan een huishoudelijk apparaat of een industrieel apparaat. De richtlijnen en normen voorzien hierin. Zo staat in de "Gebruikersbepalingen amateurfrequentiegebruik" nummer 212-3.3 van 20 augustus 2012 deel 3.1 dat apparatuur niet meer dan -36 dBm of -60 dBc (waarbij de grootste waarde van toepassing is) aan storing uit mag zenden tussen 50...1.000 MHz. De QYT KT-8900 mobiele zendontvanger heeft op 435 MHz de derde harmonische van 145 MHz met een sterkte van -29,55 dBc aan ongewenste uitstraling. dBc staat voor het aantal decibel ten opzichte van de draaggolf. De QYT KT-8900 mobiele zendontvanger heeft hiermee een overschrijding van 30 dB (1.000 keer) ten opzichte van wat is toegestaan. Bij een draaggolf van 20 W is op dus 20 mW (+13 dBm) aan ongewenste uitstraling. De eis van minimaal -60 dBc onderdrukking wordt niet gehaald en de eis van maximaal -36 dBm wordt ook niet gehaald. Dit is van toepassing op zenden op de VHF band. Op de UHF band worden de eisen wel gehaald. De QYT KT-8900 mobiele zendontvanger is voorzien van een CE-markering, maar voldoet niet aan de eisen. Hiermee is aangetoond dat de CE-markering ook onterecht geplaatst kan zijn. Agentschap Telecom controleert naar verluid telecommunicatie producten (per drie stuks om spreiding in te calculeren) en kan ingrijpen wanneer er niet aan de wettelijke eisen wordt voldaan. Wanneer er niet aan de eisen wordt voldaan, is een bestuurlijke boete voor de gene die het product in de handel brengt mogelijk. Wanneer er echter een ongeval plaatsvind als gevolg van het product, dan is een strafrechtelijk onderzoek aannemelijk. Als bijvoorbeeld een vliegtuig neerstort omdat de besturing van het vliegtuig verstoord wordt, dan is een (langdurig) strafrechtelijk onderzoek reëel. Houd er rekening mee dat het in de praktijk nooit eenvoudig is. Wanneer er een ongeval gebeurt, wordt de situatie complex en er komen factoren bij zoals verwijtbaar gedrag. Dit kan een vage grens zijn. Een gewetensvraag kan zijn of de gebruiker kan weten dat een érg goedkope zendontvanger uit China niet aan de wetgeving voldoet met eventuele gevolgen... De vraag is of je als experimenteel radio onderzoeker dit risico wil lopen en of kiezen voor een gerenommeerd merk toch verstandiger is... In de praktijk zal de rechter hierover moeten beslissen.
|
|